Hoe zit het met de abstractie... hmmm... Volgens de huidige opvatting is alles abstract dat geen zichtbare of explicationele structuur heeft. Derhalve niet herkend wordt als bekend. In de materialistische zin van het woord; abstractie is een absoluut niemandsland. Andere opvattingen gaan over de zuivere zin van het Latijnse woord abstráhere, weglaten. De kunst van het weglaten heet dan abstraheren, maar komt hoogstens zijdelings in de buurt van abstractie. Abstractie laat namelijk alles aan de verbeelding over, het is de structuur van onbegrijpelijke dingen. Onbegrip voor vegen, vlekken of puur monstrueuze bagatellen in fractionaliteit. Abstracte schilderijen worden gezien door de ogen van de boer die tot zijn schrik ontdekt dat er zich een zigeunerfamilie op zijn spruitenveld heeft genesteld. Abstractie in muziek en dichtkunst heeft zo ongeveer dezelfde uitwerking. Toch ontkomt ook de abstractie niet aan de wetten van de schilderkunst, de musicologie en de letteren. Tekenend is de uitspraak van Miles Davis, die in een interview de nogal impliciete interviewer op zijn plaats zette door te verkondigen dat een musicus eerst de noten moest leren voor hij maar wat voor zich uit kon toeteren.
Of zoals Kandinski het formuleerde in zijn Rückblicke uit 1913: "De compositie van vormen, onafhankelijk van de vraag of ze figuratief of abstract zijn of ertussen liggen, moet altijd volgens dezelfde maatstaf en hetzelfde principe verlopen: namelijk het principe van de innerlijke noodzakelijkheid."
Volgens Kandinski ontstaat de innerlijke noodzakelijkheid vanuit drie elementen (mystieke N): de persoonlijkheid van de kunstenaar, de stijl van zijn tijd en het puur en eeuwige artistieke dat als hoofdelement van de kunst geen tijd en ruimte kent. Het maken van een abstract schilderij verloopt niet willekeurig maar is gebonden aan wetmatigheden. De regels zijn geen bepalingen van de kunstenaar zelf, niet in het minst, maar komen voort uit de schilderkunstige elementen zelf en hun immanente energieën, dit als aanvulling op de uitspraken van Kandinski. Een immanente energie is te omschrijven als de intrinsieke consistentie van de kunstenaar, consequent en stijgt uit boven het rationeel begrijpelijke. Begrijpt u het nog? Abstracties zijn gearticuleerde vormen; die van het symbolisme, die van de intuïtie en die van de bewuste constructie. Deze drie-eenheid maakt de abstractie niet begrijpelijker, maar geeft aan dat elk abstract schilderij te duiden is aan de hand van deze drie hoofdkenmerken. Evenzo geldt dat voor de Atonale muziek van Arnold Schönberg als de Minimal music van Edgar Varese et all. Het is geen verknipt gedachtegoed, het is een betrokkenheid die dieper gaat dan zomaar een stijl. Dat maakt kunst authentiek en geen willekeurige samenkomst van de atomen die roekeloos door de onbeperkte ruimte razen en af en toe als redeloze biljartballen tegen elkaar aan knallen.
Tot slot hierbij een uitspraak van George Braque, toonaangevend kunstenaar, en grondlegger van het Kubisme...
"Een en dezelfde schilder kan tegelijkertijd classistische naakten, portretten en taferelen maken als kubistische of constructivistische werken." En zo is dat.
Afbeeldingen van boven naar beneden:
"Flower of Insanity" 100x100cm, acryl op doek. 2007 [in stock]
"Hersenstorm" 200x200cm, acryl op doek. 2011 [in stock]
"Een grijze ochtend" 100x200cm, Mixed media op doek. 1983 [particuliere collectie]
"Danae" 70x90cm, olie op doek. 1994 [collectie kunstenaar]
Allen gesigneerd door kunstenaar, mijzelf.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten