Der Kunstler ist ein Idioot!

In het kunstlijke walhalla waren kunstenaars rond die de kwast en het palet uitgevonden hebben in een verloren minuut ergens achter de wandkleden van het Museum van Oudheden... Zij gaven de kunst gereedschappen die klaar lagen op de planken - gereed... schappen... - om te worden gebruikt in het ziedende proces dat kunstmachen ist!!!

"Warum machen Sie das himmel blau?"

De blauwe hemel
Trok wit weg
Bij het aangezicht
Van drie hemellichamen
Die tevoren al
Hadden laten weten
Zich te zullen
Vertonen
Als spetterende sterren
Of zwarte gaten in
Rooie ketelpakken

De verrassing was dan groot
Toen het ene hemellichaam
Spiernaakt, maar met een
Minuscuul zwart schaamlapje voor
Z'n toekelodorus
Tevoorschijn kroop
Vanonder een platte steen

Hemellichaam de ander
Kon zijn lachen niet
Houden en wees
Schaterend naar het
Minuscule schaamlapje
En toen naar zijn eigen fiere geslacht
Dat hoog boven alles uittorende

Hemellichaam de derde
Is nooit meer gezien
Onder de blauwe hemel
Hij verkoos het melkwitte
Niets
Boven
Alles...

Goed en wel... maar nu weet ik nog niet waarom je de hemel blauw maakt en niet zeegroen met een gouden randje... of turquoise in spikkeltjes. Wat te denken van een kleurloze substantie zodat eenieder zijn of haar eigen kleur kan bedenken?? Dan sta ik wel even stil bij die boom daar... Weet je zeker dat het een boom is en niet in een rotspartij veranderde zeekoe die is gestraft vanwege zijn voortdurende gasaanvallen in het Neptunusgebergte? Door wie? Wie denk je??!!

Poseidon de 'Aardschudder' leefde in de zeeën rond Peloponnesos in het bijzijn van schaapachtige herderinnetjes en een dik zeekalf dat werd geëerd als de Gouden Oeros van de Mycenen... O ja joh... Ja!

Een goeiemiddag verder...

Kunst is ziedende grausamkeit...

Wat beoogd hedendaagse of moderne kunst te bereiken bij de argeloze beschouwer die met een onbevangen blik langs afbeeldingen schrijd met een air of deze alles al gezien heeft in dit ondermaanse... de toonzalen van een elitair bewind. Dan opeens tegen een schilderij aan loopt dat hem voorzichtig laat nadenken over de stormen die in Borneo plachten te woedden rond afgeplette boomtoppen en neergehaalde Dajakkers die het in hun broek deden van angst. Deze moderne afgoderij, dit contemporaine gedoe rond afbeeldingen die geen afbeeldingen zijn maar plaatjes voor de vaak, heeft alles weg van onderhuidse bewondering alsof Mae West uit de dood was opgestaan om te vragen naar de bekende weg: Is dat een pistool in je broekzak of ben je gewoon blij om mij te zien? 

Het staat buiten kijf dat pistolen niet in broekzakken thuishoren, die steek je tussen je broeksband, of netjes in een holster onder de oksel. Het is mij dan ook een raadsel waarom Mae dacht dat de bobbel in de broekzak van W.C. Fields een vleesgeworden Colt Peacemaker was. Trouwens een revolver en geen pistool, maar dat is wetenschap die niet helemaal hoeft door te dringen bij softporno actrices. 

Moderne kunst schijnt 100 jaar te zijn geworden. 100 jaar van onbegrip, walging en stuitende wanorde. Dat kan me zussie ook!! Is dat kunst?? Waar wordt het van betaald?? UIT MIJN ZAK!!!! !@#$%^&*()_+,,,,.... Oude man, oude kunst die zich telkens weet te vernieuwen als een slang die zijn vel afstroopt om de zoveel tijd. 

Om de zoveel jaar, trouwens, wordt beeldende kunst ten grave gedragen. Kunst is dood!! Kunst heeft de nieuwe tijd niet overleefd... Of er wordt een schilderij besproken dat zojuist een belangrijke prijs heeft gewonnen, voor tientallen miljoenen is verkocht, of verbrand door een Roemeens moedertje dat zojuist klaargekomen het ineens koud had en wist dat haar zoon uit Nederland een paar doekjes had meegebracht waarvan hij zei dat die de kachel weer zou laten branden... Leve de kunst, dood aan de kunst!!! 

Begrijpt u het nog??? Ik niet meer.....

Retorica in de Praktijk

Op LinkedIn een nieuwe groep gestart met bovenstaande titel. Het wordt een exclusieve groep waarin mensen die bewezen hebben te kunnen redeneren op basis van deskundigheid en welsprekendheid voorrang hebben.

In De oratore van Tullius Cicero [Cicero, De ideale redenaar, Athaneum - Polak & van Gennip Amsterdam 2003 www.klassieken.nl ] wordt over het weten van de redenaar gesteld: de filosofie wordt beschouwd als de voortbrengster, de moeder van alle hogere wetenschappen, de retorica is de vader van alle wetenschappen. Een redenaar moet kennis van zaken hebben van alles dat gedacht en bedacht is. Zover wil ik natuurlijk niet gaan. De leer van de retoriek, de dialectiek ergo de methodiek van het woord; oftewel grammatica, is wel het minste wat men aan bagage nodig heeft om aan een hoogstaand discours mee te kunnen doen.

Het is vooralsnog een besloten groep, maar als u denkt toch in staat te zijn om volkomen authentiek en met een breed scala aan feitenkennis te willen deelnemen, stel ik voor om mijn naam in LinkedIn op te zoeken en me te vragen u uit te nodigen.

Alvast veel plezier gewenst...

Das Blog

Onder de gejaagde maan, door een zilverwitte zee snijdt de dieprode boeg van een rustieke zeilboot naar het Eiland van de Verloren Dromen. Het verhaal van de kortstondige ontmoeting, de verbintenis en de gelukzaligheid van een verloren paradijs... Diep onder het oppervlak vaart een schaduw mee, hardnekkig en gemeen, althans met gemene bedoelingen om die dieprode romp te beschadigen, naar de bodem te slepen zodat aldaar het alg en blauwe wier het eens zo fiere schip overwoekeren zal.

De hemel bij dageraad kleurde kopergroen met rosevingerige flarden van wolken die door de opkomende zon werden beschenen. De lange gebogen lijn van de stalen romp glinsterde in de opkomende zon als een klomp baar goud. Het rood schitterde de ogen blind, de ruwe golven braken tegen haar scherpe steven. Slingerend, of beter gezegd gierend, kroop het schip naar de gekartelde kustlijn van wat in de boeken een verzonken paradijs heette.

Een eiland waar men in de zeventiende eeuw al over fantaseerde, een plek afgezonderd van de rest van de wereld, waarvan je kon wegvluchten als je tenminste door de branding breken kon, maar waar je gedoemd was tot het einde van je leven te blijven omdat het nimmer teruggevonden zou worden. Een andere wereld ver van de bewoonde... Maar het mooiste van alle eilanden was toch wel Het Nooit Gevonden Eiland alwaar Utopia was gebouwd op gouden rotsen.

Hier gedoemd zijn te blijven, want na vertrek nooit meer terug te vinden, kent alleen maar gelukzaligheid. Vol heldere en mooie rivieren met het zoetste water en hooggekruinde bomen vol sappige vruchten, honderden soorten bloemen, zangvogels die zonder uitzondering een zoetvloeiend lied zingen en een aangenaam soort lenteklimaat dat nooit overgaat in herfst noch winter en waar de wind nauwelijks woeit noch regen valt... Een eiland van schoonheid en goedheid door niks en niemendal overtroffen.

Nog immer ploetert het schip door de nu grauwe golven terwijl de stormwind aanwakkert. De kustlijn van Het Eiland van de Verloren Dromen dat Nooit Gevonden Worden Zal verdwijnt achter de huizenhoge golven en de duistere wolken. De zeilen bol, sommigen in flarden door de snijdende wind... Een droom voorbij...

「ハリキリ

Ik ben een God in 't diepst van mijn gedachten,
En zit in 't binnenst van mijn ziel ten troon
Over mij zelf en 't al, naar rijksgeboôn
Van eigen strijd en zege, uit eigen krachten.

En als een heir van donkerwilde machten
Joelt aan mij op en valt terug, gevloôn
Voor 't heffen van mijn hand en heldere kroon:
Ik ben een God in 't diepst van mijn gedachten.

En tóch, zo eindloos smacht ik soms om rond
Úw overdierb're leên den arm te slaan,
En, luid uitsnikkende, met al mijn gloed

En trots en kalme glorie te vergaan
Op úwe lippen in een wilden vloed
Van kussen, waar 'k niet langer woorden vond.

Willem Kloos (1859 - 1938)

Er bestaat geen wereld buiten mij dan het mijne, zware kost, vaak uitgelegd als extreem egocentrisch. Me, myself and I... Vreemdeling in andermans wereld haha... 

"Wat komt u doen?" 

"Ik? O ik kom mezelf tegen..." 

"Wandel uw eigen pad makker!" 

"Mijn eigen pad? Maar ik betaal toch belasting, premies en nota's? En nota bene, kom ik mijzelve tegen. Dus wiens pad bewandel ik eigenlijk? Het mijne. Lazert u maar op ongelukkige!" 

"Ik betaal evenzeer belasting, premies en nota's, en ik kom mijzelve niet tegen onnutte! U dient op te lazeren en onverwijld! Uit mijn ogen!" 

"Ah, nu herken ik u, mijn duistere zijde!"

"U beledigt mij, u raakt mijn lichtgeraakt gemoed! En garde! Hier mijn handschoen!"

"Kom op zeg! Dit is nota bene 2013, het verlichte tijdperk, era van technologische vooruitgang. Het zwaard is uit, de draagbare Gatling in!"

"Dat is mij een zorg! Plebeejer!! Een zwaard klieft en snijd pijnlijker dan duizend kogels kunnen doen! Verdedig U!"

"Ho effe maat... Gaat het niet ietwat te ver om maar meteen in de territoriale modus te schieten..."

"Schieten?! Steken wordt het!! Touché en nog eens toucheeeeé!!" 

En zo pleegden de twee uitgedaagden ter plekke harikiri...

Brrrrrr!!!!

Systeemhaters willen het systeem niet omverhalen, systeemhaters willen het systeem omvormen tot eigen heil en glorie, roem en macht. Systeemhaters zijn in wezen kleinburgerlijk en benepen in hun opvattingen. Systeemhaters plegen coups om hun zin door te drukken, systeemhaters houden van omwentelingen, de bordjes verhangen. Wat van jou was is lekker nu van ikke!

Elke revolutie begint uit idealisme, maar hervormen uit idealisme is zelden een gouden greep gebleken. De idealist is even een held, maar verdwijnt snel in het luchtledige van de machtsgreep, dat een vacuum veroorzaakt waarmee de incubators het overnemen van het idealisme. De incubator is de uitvinder van de guillotine, de oprichter van bloedraden en heksenwagen, de volger en uitvoerder van doctrines. Vervolgens komt afgunst en naijver in beeld, niet voordat de controleur zich heeft gemeld. Beria was een controleur, Trotsky een incubator om er maar even een aspect van de nabije geschiedenis bij te nemen...

Volgens Spiral Dynamics, een uitvinding van de Amerikaanse psycholoog Clare W. Graves, beleeft de wording van de mens een aantal fases in kleuren. Het begint bij beige gaat naar paars, rood, blauw, oranje , groen, geel en turkoise, een hosanna van basale overleving tot ultieme synthese. Mijn systematiek dat geen naam hoeft te hebben heeft een schemastructuur van devolutie. De mensch in mijn directe schemastructuur degenereert naar achterlijke schijnwaarheden als consumentisme en vigerend demografisme annex geografisch migratisme. Graves zag de mensch evalueren naar een steeds hoger bestaansniveau, maar vergat dat de aardklont hogere bestaansniveaus niet aan kan. Gevolg dat grote gebieden last hebben van klimaatwisselingen door toedoen van mijnbouw, oneigenlijke landbouw en de verstedelijking oftewel de verstening van grote gebieden zodat regenwater niet meer weg kan, vruchtbare gronden bebouwd en de bevolking door kan blijven gaan met het fokken van nog meer opvreterertjes die geen andere toekomst hebben dan het leven van een stadsbewoner leiden. Jammer.

Het is mij een raadsel waarom mensen die nadenken, psychosofen als Graves, Dabrowski en Maslow blijven omarmen, zich een intelligentie aanmeten als futurist en omdenker, toch nog steeds blijven persisteren in het in stand houden van het systeem als zodanig. Jammer.

Iedereen, bijna iedereen, is het erover eens dat het huidige systeem krakend tot stilstand is gekomen. Toch blijft de mensheid - men zegt bij gebrek aan beter -  aan de kar trekken, zonder te beseffen dat de wielen onder die kar vandaan zijn gevallen. Aan de zijkant van de weg staan kleine groepjes mensen. De een houdt een vlaggetje omhoog met de woorden: Vroeger was alles beter, terug naar oude fascistische tijden! De ander vindt dat het tijd is voor een omwenteling en schreeuwt frases uit van Rousseau en Montesquieu: Terug naar de natuur! Thoreau is nog niet echt bekend. Dan heb je een groeiende groep mensen die aangevuld worden met de vlaggende neofascisto-anarchisten welke de doctrine van Galbraith aanhangt: Elke grote crisis heeft een omslagpunt die uitmondt in oorlog en totale vernietiging. Ze wijzen naar het Oosten, maar zijn geenszins de Wijzen waar het Oosten, laat staan de rest van de wereld op zit te wachten. Dat het hier op uit gaat lopen is een kwestie van tijd. Jammer.

Wat dan? Ach lezer... wat niets. De mensheid is geen ge-evalueerd wezen. De mensheid is zelfs dommer dan de eerste vrouw die op de vlakte van Kenia uit een boom sprong om het eens op de achterpoten te gaan proberen! Jammer.

De kunst

De kunst van het idee is als de kunst van het onderbewustzijn. De kunst van denkbeelden en de kunst van het omzetten van denkbeelden in realistische uitvoering is als de kunst van het visualiseren van denkbeelden een kunst die maar weinigen verstaan. De constanten die je daar voor nodig hebt, moeten de brug van de hersenhelften passeren, de corpus callosum. Bij velen is die brug danig verkalkt en dus niet begaanbaar. Te weinig heen en weerverkeer. Zo'n brug hoort soepel te zijn en veelgebruikt...

Terug naar de kunst van concept tot volume en alles daartussenin. Eerst was daar het idee, de flinter van een doorbraak, de scherf die licht ving, het licht van de inval, de hypothese en de aanname. Daarna komt het echte werk, de flinter toepassen op sjablonen die in een leven zijn opgestapeld in de krochten van de herinneringen. Betere is dat de flinter zelf sjabloon wordt en een heel nieuwe opvatting verkondigt van het idee als idee dat nog geen vader der herkenning heeft, laat staan een moeder als conceptiepartner.

De paringsdans van het idee

Het idee zet zich in, brengt theses in stelling, geeft het sein veilig voor een aanstormend synaptogeen akkoord. Ergens in de nabijheid van het controlecentrum, probeert een wachter nog een wissel om te gooien, maar te laat. Het idee heeft zich door de axonen geworsteld en maakt aanstalten om door te stoten naar het limbische systeem. Daarbij geholpen door paren oligodendrocyten, die de neuronale netwerken structuur geven. Eenmaal doorgedrongen heeft het idee vrij spel, en nestelt zich in in de frontale kwab en vooral zo dicht mogelijk bij de pariëtale schors. Juist in dat gebied begint het idee gestalte te krijgen en probeert subtiel doch expliciet het brein in z'n geheel te prikkelen met suggestieve bewegingen van het onderlichaam. Dat is de paringsdans van het idee in optima forma. Een goed idee opent alle ventrikels en laat de bloedbanen zwellen om steeds meer verleiding toe te laten tot het rationele gedeelte dat angstvallig probeert ideeën te onderdrukken. 

De daad

Als het idee alle aandacht heeft, gaat het over tot het prikkelen van de actiepotentialen, veroorzaakt zweterigheid, warmte op bepaalde gebieden en stuwt het bloed tot ongekende hoogten. Eenmaal in staat van oprichting, penetreert het idee zich in de thalamus, stoot krachtig door naar het olfactorisch systeem. Dan is er geen houden meer aan. Het zaad spuit langs de randen van het cerebellum rechtstreeks in de neocortex en daarmee via allerlei motorische systemen naar de spraak, de tastzin en wordt uiteindelijk als concept geboren.

Weliswaar gaan er een paar nachtjes overheen, zijn de meeste ideeën gestolen van helderder geesten en wordt de masse van ideeën gestopt door het niet functioneren van de corpus callosum die zoals gezegd bij weinig mensen nog een soepele structuur heeft. Maar we hebben internet nog en sites die in een mum van tijd de grootste invallen tonen, zodat de doorsnee pseudo professor zich Einstein kan wanen, of Leonardo da Vinci, tegenwoordig het voorbeeld van ideeënmaker.

Het zij zo...

De imaginaire wereld

Volgens sommige bronnen zou in de jaren twintig van de vorige eeuw een aantal leiders van de bolsjewistische geheime politie een zoektocht naar Shambhala hebben gepland in het diepste van het binnenste der aarde, met de gedachte dat ze de idee van een aards paradijs konden laten versmelten met die van een Sovjetparadijs. In haar Geheime leer (1888) van madame Blavatsky echter, kwam Shambhala  voor in haar telepathische berichtenstroom die ze kreeg van Tibetaanse informanten en meldde dat er Atlantische vluchtelingen waren neergestreken op het heilige eiland Shambhala in de Ghobi woestijn. Ik kreeg onlangs een magische steen aangeboden van een kort ventje in een broek van jute gevlochten en een soortement taartvormige haarknot op z'n hoofd. Hij was beladen met gouden kettingen waaraan flonkerende stenen hingen die hij de Tranen Van De Sirakali noemde. Hij beweerde dat het de Cintamani steen was, afkomstig van de ster Sirius.

Volgens hem was Shambhala inderdaad een Heilige Plaats en stond het via onderaardse kanalen in verbinding met Agarttha dat weer wordt genoemd in een Tibetaans Heilig Geschrift de Kalachakra Tantra. In de jaren dertig deed het bericht de ronde dat Heinrich Himmler en Rudolf Hess een expeditie naar Tibet hadden gestuurd met als doel de oorsprong van een zuiver ras te vinden. Het is nauwelijks bekend en niet duidelijk hoeveel mensen in het opperbevel geloof hechtten aan het bestaan van Shambhala, maar in kringen van het Thule Geselschaft had het idee postgevat dat groepen Hyperboreeërs, in hun diaspora sinds het verzinken van Atlantis in de Gobiwoestijn waren terecht gekomen en daar Agarttha hadden gesticht met de hulp van de Heilige Stier Accrontaris.

En passant probeerden Himmler en Hess nog de verborgen Arc Tudor Parfic (Ark des Verbonds) te vinden in een reeds lang verlaten mijnschacht in Lunjab Angor. Daar werden ze dwarsgezeten door twee archeologen en en uitbaatster van een danstent die de projectleider, ene Herr Pritzlswangl voor zijn leven hebben verminkt door zijn hand in de hitte van een gestoofde kool te stoppen...

U begrijpt het al: Indiana Jones and the Lost Arc is geen Hollywood uitvinding... Volledig op waarheid gebaseerd, geen scene gelogen. Laatst heb ik 'Indiana Jones' in het dagelijks leven Wouter Klapwijk, nu 110 jaar voor de schoolkrant geïnterviewd en hij bevestigd het hele verhaal.

Afijn, Shambhala en Agarttha zijn op den duur verwoest en een enkele inwoner kon ontsnappen om het verhaal te kunnen en mogen vertellen aan wie het horen wilde, kon schrijven en zo naief was om alles te geloven wat Jarig Job (een van de overlevenden) hem vertelde.

Het leven is simpel, de wereld bestaat niet is, een verzinsel van de Bhaga Vad Vita en de schrijvers Wouter Klapwijk en Koos van Winteren, beide nu achtenswaardige burgers van Sint Petersburg een stad die weliswaar op de landkaart staat, maar nooit is gevonden door rondtrekkende topografen en sigarenhandelaars. Andere verhalen die de ronde doen als zou de wereld worden gedragen door vier olifanten, staande op het schild van een schildpad, voortgetrokken door slederatten over een smal bruggetje dat naar Shan ri La leidt, kun je ook in het Boek der Boeken niet meer terugvinden...

Al met al lijkt me het bestaan van de mens ook al een verzinsel van een uitgeprocedeerde Wambuis die geen planken meer had voor zijn nieuwe aanbouw en moest vertrekken op last van de Ammerstolse bouwpolitie. Geen gek gelooft meer in iets als een wereld vol levende wezens en plantengebroed. Laat dat gezegd zijn en wie daar andere gedachten op na houden zijn gewaarschuwd. Joost Eerdmans en zijn lynchkwartet staan al klaar om u een bezoekje te brengen met een koekje van eigen deeg toe.

Kitsch

Het woord kitsch verwijst naar de houding van degene die tot elke prijs zoveel mogelijk mensen wil behagen. Om te behagen dien je je te conformeren aan wat iedereen wenst te horen, in dienst te staan van de pasklare ideeën  in de taal van de schoonheid en de emotie. Hij beweegt ons tot tranen van zelfvertedering over de banaliteiten die wij denken en voelen… Op grond van de dwingende noodzaak te behagen en zo de aandacht van het grootst mogelijke publiek te trekken, is de esthetiek van de massamedia onvermijdelijk die van de kitsch en naarmate de massamedia ons gehele leven meer omsluiten en infiltreren, wordt de kitsch onze dagelijkse esthetiek en moraal. Also sprach Milan Kundera...

Kunst behaagt niet, kunst valt aan, pakt je bij de lurven, laat je kotsen tot je scheel ziet. Kunst gaat over gevilde katten, volgesmeerde muren, blote wijven die ondergezeken worden door tien kunststudenten met een borrel teveel op. Kunst is geen kitsch, kunst is geen menselijk behagen, kunst is lust en ongemak... Kunst maakt de mensheid tot slaaf van eigen begeerten, spiegelt de lelijkheid van het mensdom, gooit de ruiten in van het Vaticaan, kunst werpt stenen naar regeerders, bestuurders, kleptocraten, oliemagnaten, boerenhufters en klootzakken met een speldje vol eigenwaan. Kunst klooit helemaal niet zo maar aan, kunst is een bedacht stelsel dat ondermijnt, bombardeert en de mensheid over de klif jaagt. Kunst is een doek volgesmeerd met cement, uitwerpselen, braaksel, herseninhoud en darmweefsel. Kunst is een doek dat bloedt als een rund, dat de ingewanden van een volkomen uiteengerafelde samenleving laat zien, volgescheten muilwerken vertoond, gasten die hun piemel niet meer zien van de vettigheid of een enorme knevel om hun onbenullige stompzinnigheid te verbergen. Kunst! vriend, is Kunst dat ontvriend, vijanden maakt en vetes veroorzaakt. Kunst is oorlog! Kunst is strijd! Kunst is de dood en de het sterven en de hele mikmak!

Kunst is niet lieflijk, om de donder niet! Kunst geeft je redenen om je nooit meer te laten confronteren met je eigen ongeluk, je af te zetten tegen het establishment, godvergeten boerenhufter die je bent! Bij kunst hoef je niet na te denken, dat doet Kunst wel voor jou gemene muil! Race naar je ongeluk! Bezoek een museum!

De wereld deugt niet

Jan en alleman luidt de noodklok, de wereld gaat ten onder aan idiote bankiers, schaliegas en een rijzende zeespiegel, om van de latente supervulkaan uitbarsting onder Yellowstone Park maar te zwijgen, Een leger aardbevingsexperts heeft er een dagtaak aan. Gelukkig duurt het nog wel een miljoen jaar of wat eer de zon ons opslokt en weer uitspuugt diep de zeehondsrugnevel in. Intussen lopen er mannetjes rond met prinsenvlaggen en brengen de Hitlergroet aan de gouden dageraad van een opkomend irrationalisme. Het volk loopt op, mort voor de coulissen, balt vuisten en scheld vermeende linkse activisten uit voor rotte vis. Pedofielen worden stad en land uitgejaagd, schepen gekaapt door totalitaire heersers, mannen het hoofd afgehakt omdat ze westers zijn, vrouwen verkracht omdat ze vrouw zijn. Een staat, gebouwd op vrijheid en ongebreidelde expansie, zet iedere gek met een Levantijns uiterlijk gevangen zonder proces omdat bij het scannen op luchthavens en grensposten is gebleken dat er een remspoor zit in hun onderbroek. Sentex!

Onheil is onweerstaanbaar! Onheil geeft onbenullige mannetjes een status. Ze lopen over straat, behangen met revolvers, handboeien, portofoons , knuppeltjes en met een air alsof elke straatsteen van hen is. Een blik, een verkeerd woord en het pistool wordt getrokken om de mafketel af te knallen om beloond te worden met een bosje bloemen en bankjes getrommel door 15 2e Kamerleden soms aangevuld door het rechtse smaldeel van een partij die nota bene van Maoïstische signatuur is. Nota bene? Zal ik u vertellen meneer, dat Mao de wereld het meest onheil heeft gebracht?

Ondertussen zien allerlei zweverige types hun kans schoon om hun wereldbeeld aan onnadenkende neurotypes te slijten. Gretige aftrek vindt het. Blaadjes van de eucalyptus, braambessen, gefrituurde tomaten, ze weren kanker, oliedorst en overschotten op bankrekeningen die toch al niks lagen te doen. De wereld deugt niet, wil niet deugen en heeft nooit gedeugd.

De wereld deugt niet, het gewriemel op de aardkorst van zichzelf reuze belangrijk voelende nazaten van rode strijdmieren veroorzaakt jeuk, golven van wel 120 meter hoog, smeltende kerncentrales, rare vissies met koelkast oren, typische onheilsprofeten die na negentig gesprekken met bankiers en kassiers denken dat een kelder vol conserven hen wel zal redden. Om het voor te zijn, maken idioten auto's die op stroom rijden, daarmee de rekening nog hoger leggend bij hun nazaten. Wordt het ultra-nationale platform van koerende types nog verder opgetuigd... Zodat het gekakel en het kabaal oorverdovend wordt, mensen met blindheid slaat, het bloed weggetrokken wordt uit strak gespannen kaken en onrustige ogen elke centimeter van de hemel afspeuren naar giftige chemtrails, bommenwerpers die fluor sproeien over aardappelakkers, zodat de aluminium hoedjes fabrikant torenhoge winsten maakt.

De wereld deugt niet en wanneer stapt de mensheid eindelijk in die opgelapte gasballons, stijgt op en vliegt eindeloos rondjes over watervlaktes, bergtoppen op zoek naar nergens? Eindelijk rust zou dat geven zeg!

Dit gaat helemaal fout!

Woensdag, 18 september 2013 09:36

Joris Luyendijk. De journalist als onheilsprofeet

'Dit gaat helemaal fout'

Joris Luyendijk voorspelt een nieuwe, nog veel ergere financiële crisis. Twee jaar werkt hij nu als antropologisch journalist voor The Guardian in The City, het financiële hart van Groot-Brittannië. “Ik word steeds pessimistischer en angstiger.”

Ruim twee jaar geleden streek journalist Joris Luyendijk met vrouw en kinderen neer in Londen. Hij ging werken voor The Guardian. De Britse krant gaf hem de opdracht een ‘Banking Blog’ te schrijven over The City, het financiële hart van Groot-Brittannië. De opdracht was om, als een antropoloog op veldwerk, van binnenuit een beeld te schetsen van die grote, geheimzinnige bancaire wereld. Een wereld die medeschuldig is aan de Amerikaanse kredietcrisis van 2008, waarvan we in Europa nog dagelijks last hebben.

In die twee jaar heeft hij uitgebreid gesproken met ruim negentig insiders: derivatenhandelaars, projectfinancierders, risicoanalisten, managers, accountants, toezichthouders , human resource-medewerkers, investeringsbankiers.
Opvallend is dat Luyendijk na zijn duik in de financiële wereld boven water komt als een ware ‘alarmist’. "Dit gaat helemaal fout", zegt hij. "De banken zijn veel te groot, de besturen weten niet wat er op de trading floors gebeurt, het kortetermijndenken regeert, het toezicht is ontoereikend en de financiële sector heeft de politiek in zijn zak."

door Jurgen Tiekstra. beeld Hollandse Hoogte.

Welke vraag dringt zich nu aan je op, maar had je twee jaar geleden nog niet?
"Of het beheersbaar is. Twee jaar geleden dacht ik nog: we hebben een bump in the road, we moeten alleen extra gas geven om daar overheen te komen. Nu denk ik steeds meer: dit is het einde van de weg, het einde van het hele economische stelsel. De afgelopen jaren er is ongelooflijk veel geld geleend. Dat geld is eigenlijk gecreëerd en hebben we uitgegeven. Daarna hebben we gezegd: de economische groei bewijst dat we dat geld best kunnen lenen. Als je naar de gestegen huizenprijzen keek, zeiden de mensen: de economie doet het heel goed, want de mensen verdienen meer. Maar wat als mensen juist meer geld verdienen door die hoge huizenprijzen? Doordat er een kunstmatige bubbel werd geblazen? Dat geld werd uit die hoge huizenprijzen gehaald via tweede hypotheken en daarna weer uitgegeven. In Groot-Brittannië is 250 miljard uit die huizen gehaald. Dat zijn waanzinnige bedragen. Dat heeft als gevolg dat als de huizenprijzen terugkeren naar het historische niveau, al die huizeneigenaren failliet raken. Dan heb je het over de hele middenklasse, de middenklasse  die de democratie draagt.”

Je voorspelt een nieuwe financiële crisis. Is die volgens jou nog te voorkomen?
“Daar zijn verschillende visies op. We zijn veel minder rijk dan we dachten. De vraag is: gaat het ons lukken om dat besef snel genoeg bij mensen te laten door dringen, zodat we de lucht uit de economie kunnen laten lopen? De vraag daarna is of het systeem dat wel kan overleven. Want als de huizenprijzen nog veertig procent dalen en daarmee terugkomen op historische niveaus, dan zijn alle banken failliet. Want als zo veel huizen minder waard zijn dan het geld dat mensen geleend hebben, gaan mensen niet meer terugbetalen en moeten de banken afboeken. Maar banken hebben heel weinig buffer. Als hun bezittingen, hun hypothekenportefeuilles, vijf procent minder waard worden, zijn ze failliet. Het meest verontrustende vind ik dat ook centrale banken zeggen: we vliegen eigenlijk blind, we hebben geen idee.”

'We vliegen blind in deze crisis, we hebben geen idee'

Waar haal je het vandaan dat ze dat zeggen?
“Dat zeggen ze letterlijk. Ze zeggen nu: ‘Luister, wij hebben onvoorstelbaar veel geld gecreëerd via quantitative easing(kwantitatieve verruiming: veel centrale banken hebben geld in nationale economieën gepompt zodat banken weer geld kunnen uitlenen en burgers meer gaan consumeren, JT). We hebben geen idee of het gaat lukken om dat geld weer uit de economie te halen.’ Dat is landen met een straaljager op een vliegdekschip in een grote storm. En je hebt dat nog nooit eerder gedaan. Ik snap heel goed dat het grootste deel van de mensen die de publieke opinie bepalen, hetzij doen of ze gek zijn, hetzij zich er niet in verdiepen.
Wat je opentrekt, is potentieel zo angstaanjagend. Een hoop mensen reageren zoals op de klimaatverandering: wie weet komt het goed, en anders zien we het wel.”

Door wat ben je vooral geschokt: door je gesprekken met insiders, of doordat je je voor het eerst echt hebt ingelezen in het financiële stelsel?
“Ik denk toch het lezen. Waar ik echt van schrok toen ik mij door een hele stapel boeken heen groef, was dat het sinds eind jaren zeventig periodieke crises zijn, die teruggaan op steeds hetzelfde punt: intrinsieke belangenconflicten binnen een bank, technologische vernieuwingen die steeds meer mogelijkheden bieden tot misbruik, en toezichthouders die overal achteraan rennen. Als je die boeken leest, gaat het over de ‘Savings and Loans Crisis’, de ‘Junk Bond Crisis’, de derivatencrisis in Mexico, het dotcomschandaal in 2000 en nu het subprime-schandaal. Telkens zeggen de banken: ‘Dit nooit weer, we hebben een oplossing voor het probleem.’ Maar de schandalen en crises worden steeds groter. Bovendien zijn ze cumulatief: het probleem van de crisis in 2008 had te maken met het dotcom-bedrog in 2000.
Ik heb net de memoires gelezen van Alistair Darling, de minister van financiën hier tijdens de crisis. Bijna achteloos staan er dingen in dat boek waarvan je naar je hoofd grijpt: zoals dat de baas van JP Morgan opbelt en hem gewoon chanteert. Hij zegt: we hebben heel veel obligaties, hoor, die ga ik verkopen als je niet dit of dat doet.
Ik denk dan: wat is er mis met al die mensen? Hoe erg moet het worden voordat ook de mainstream zegt: dit is een crisissituatie!”

Wat bedoel je met die belangenconflicten binnen banken?
“Dat zijn er een aantal. Allereerst heb je universele banken: banken waar alle activiteiten die plaatsvinden in de financiële sector onder één dak worden gebracht. Een bedrijf dat bijvoorbeeld naar de beurs gaat, huurt zo’n bank in om dat te regelen. Als je naar de beurs gaat, ga je in één keer een hele hoop aandelen verkopen. Die kun je niet zomaar op de beurs dumpen. De bank gaat dan voor jou langs bij pensioenfondsen, verzekeraars en andere investeerders. Dat betekent dat zo’n bank zoveel mogelijk geld wil voor die aandelen. Maar de bank adviseert ook het pensioenfonds dat juist zo min mogelijk wil betalen voor de aandelen. Dat is een gigántisch belangenconflict: je adviseert beide kanten. Bankiers hebben na gigantische schandalen gezegd: we hebben daar nu een Chinese muur tussen gezet. Dus die twee groepen binnen dezelfde bank praten niet meer met elkaar. Dat is, gezien de cultuur binnen die banken, die helemaal georganiseerd is rond geld - wie verdient het meest - en status, totaal ongeloofwaardig. Natuurlijk wordt daar onderling informatie uitgewisseld.
Dit zijn universele banken, die ook nog eens beursgenoteerd zijn. Als het misgaat, zijn dus de aandeelhouders het bokje, en niet de bankiers zelf - ook een enorm belangenconflict. Vervolgens zijn die banken ook nog too big to fail, waardoor wij als belastingbetalers het bokje kunnen zijn. Dat is Russische roulette met iemand anders’ hoofd. Dat is een recept voor rampen. Bovendien kunnen mensen binnen vijf minuten ontslagen worden: ze worden actief ontmoedigd om een langetermijnperspectief te stellen boven het directe belang van de bank. Als je dan weet dat een bank vaak een balans heeft die groter is dan het bruto nationaal product van het land dat de bank moet redden, dan is een bank niet meer too big to fail, maar too big to save. Stort zo’n bank echt in, dan staan de tanks binnen 36 uur in de straat. Want dan stort alles in: de bevoorrading van supermarkten stort in, want er is geen handelsfinanciering meer. Dan is er ook geen benzine meer te krijgen. Et cetera.
Op dat punt waren we vijf jaar geleden toen Lehman Brothers failliet ging. Mensen hier in Londen sloegen wapens in. Mijn collega’s bij The Guardian belden naar huis: ga naar de supermarkt en koop zoveel mogelijk blikken voedsel. We zaten er 24 uur tot 36 uur van af. En dat probleem is niet opgelost.”

'Systeemcrises moet je systematisch oplossen - radicaal, dus'

Nadat de Britse bank HBOS omviel en gered moest worden, oordeelde een overheidscommissie dat de bestuurders 'delusional' geweest waren. Je schreef toen: Dat iedereen dit maar blijft pikken! Is dat oprechte verbazing?
“Nou ja, ik zie ook niet echt wat burgers kunnen doen. Ook al trek je al je spaargeld terug - die banken functioneren niet echt op spaargeld. ‘s Avonds begeven ze zich op de interbancaire markten en handelen ze met elkaar - daar wordt het echte geld verdiend. De rente op de interbancaire markt is vaak lager dan de rente voor de hypotheken.
Mensen kunnen natuurlijk wel hun geld naar een ethische bank brengen. Daarmee los je het probleem niet op, maar je maakt het ook niet erger. Niemand weerhoudt je ook een brief te schrijven aan je politieke partij. Passiviteit is een keuze. We leven in een systeem waarin wij al die kanalen hebben. Je moet alleen niet verwachten dat je binnen een uur resultaat hebt.”

Je schreef dit jaar in een artikel dat je 'genuinely terrified' bent. Dat klinkt niet alsof je nog een neutrale journalist bent die beschrijft wat hij ziet.
“Je staat bij Tsjernobyl en je ziet dat ze die reactor weer hebben aangezet, met het oude management. Je ziet dat er niks wezenlijks is verbeterd. Is het dan genuanceerd om te zeggen: volgens het management is het veilig, dus dan zal het wel goed zitten, lezers! Ik vind de mainstream net zo gekleurd als het radicale tegengeluid. Maar die kleur is ons zo vertrouwd dat we hem niet meer herkennen als kleur. Neutraliteit werkt prachtig in een neutrale of gelijke wereld. Maar neutraliteit in een ongelijke wereld betekent dat je een verlengstuk bent van de status quo. Tot 2008 zag het hele establishment de crisis niet aankomen. Om dan te zeggen: laten we vooral bij het establishment blijven, want anders zijn we gekleurd bezig… Nee! Een systemische crisis moet je systemisch aanpakken. Je moet dan niet binnen dat systeem een positie innemen die niet radicaal is.”

De politiek is vleugellam, zeg je. Wie, in Nederland of in Groot-Brittannië, luidt de noodklok? 
“Ik hoop dat mensen bij de politieke redacties wakker worden. Maar wat ik heb gezien in Den Haag, maakt me heel somber. Ik hoop dat er journalisten komen die naar politici stappen en zeggen: Klopt het wat de critici over de financiële sector zeggen? Zitten we op een tijdbom? Zo nee, leg dan eens uit wat de critici niet zien en u wel? Maar voordat een politiek verslaggever dát vraagt… Die wil gewoon weten: Bent u nog geloofwaardig na deze uitspraak? U zei gisteren dat en vandaag dit. En wat vindt Alexander van de uitspraak van Femke naar aanleiding van de uitspraak van Geert, dat Wouter nu echt op moet houden met nare dingen zeggen over Wim.”

Kán de journalistiek wel belangrijk zijn? 
“Beschrijven wat er gebeurt, kan extreem subversief zijn. Want met die beschrijvingen expandeer je de ruimte voor debat en daarmee de ruimte voor het concipiëren van alternatieve werkelijkheden en de politieke stappen die daarbij horen. Een paar jaar geleden was de beschrijving van spanningen in gemengde wijken in Nederland genoeg om de politieke werkelijkheid helemaal te veranderen.”

Het zou je niet verbazen, schreef je in een column, als er een religie-revival komt. Bedoel je dat serieus?
“Zeker. Als mensen zich niet onderdeel wanen van een grotere gemeenschap waarbinnen ze zich voor een langere termijn beschermd weten, en ze hebben alle loyaliteit ingewisseld voor liquiditeit, dan zal dat op termijn inherent instabiel blijken te zijn. Dat is de reden dat religies zo taai zijn gebleken. Er zijn meerdere boeken van economen die de Bijbel lezen als een economisch handboek of een handboek voor toezichthouders. Het is kenmerkend hoe de heilige boeken tjokvol staan met waarschuwingen om de economie niet in te richten zoals wij dat hebben gedaan. Ze voorspellen haarfijn wat er gebeurt als je dat wel doet. Stel je voor dat JP Morgan morgen moet toegeven dat al hun IT-systemen kapot zijn. Dat betekent dat alle financiële transacties van JP Morgan weg zijn. Bij andere banken zou je die nog wel kunnen reconstrueren. Maar JP Morgan heeft een heleboel mensen die ook met elkaar handel drijven, ook al weten ze niet van elkaar dat ze bij JP Morgan zitten. Een hoop geld verlaat de bank nooit, maar gaat heen en weer tussen rekeninghouders van JP Morgan. Dat geld is dan allemaal weg. Er ontstaat paniek, de boel stort in, niemand wordt betaald. De leveranties van alle spullen houden op. Jij komt morgen buiten en denkt: wat is er aan de hand? De supermarkten zijn geplunderd, er is ordepolitie op straat, maar ook je telefoon doet het niet meer. Dan ga je heel snel nadenken: wat deel ik nog met mijn omgeving op basis waarvan ik een soort community of trust kan bouwen. Hoe kunnen we elkaar beschermen, ook al zou je, qua eigenbelang op de korte termijn, beter af zijn door elkaar te beroven en te belazeren. Ik denk dat mensen dan snel terugkomen - de gebouwen staan er nog - bij een religieus besef. Dat zie je ook bij burgeroorlogen. Religie heeft een belangrijke sociale component, geeft een structuur voor ervaring, gaat over al die dingen waarvan mensen een tijdlang dachten dat ze zonder konden. Ik denk dat religie heel goede papieren heeft als we er echt de puinhoop van maken waarnaar we op weg zijn.”

Wat gebeurt er nog meer als de economie echt instort?
“Het echte doemscenario betreft niet zozeer het instorten van de economie - dat zijn maar spullen. Het gaat vooral om het politieke systeem dat wordt geassocieerd met die economie: democratie. Als dit systeem in elkaar klapt, zal de democratie verantwoordelijk worden gehouden want: ‘Die kon dit niet tegenhouden’. Er zullen allerlei samenzweringstheorieën komen, precies zoals in Weimar. Dat is echt heel erg bedreigend. Politici moeten afstand nemen van het systeem en zeggen: we beheersen het niet meer. Je moet namen en rugnummers gaan noemen. Zodat, als de economie instort, politici nog geloofwaardig zijn.”.

Joris Luyendijk (1971) studeerde Arabische en religieuze antropologie. Hij werkte tussen 1998 en 2003 als correspondent in het Midden-Oosten voor de NOS en de Volkskrant.  In zijn succesvolle boek Het zijn net mensen (2006) deconstrueert hij de buitenlandjournalistiek. Hij presenteerde VPRO's Zomergasten, schreef een kort boek over politiek Den Haag en werkt sinds 2011 voor The Guardian, publiceert daarnaast ook in NRC Handelsbladen De Groene Amsterdammer, over de Britse en mondiale financiële wereld. Binnenkort neemt hij vrijaf om een boek te schrijven over zijn ervaringen in The City. Luyendijk is ook betrokken bij de Correspondent, de nieuwsblog die eind september online van start gaat en een initiatief is van Rob Wijnberg. Zie jorisluyendijk.nl. 

Overgenomen van VOLZIN.NU

Filmpje

Hoofdinspecteur Piet Corneel Kabelgaren klopte op de deur van zijn directe chef commissaris Gradus Maria Brandhouth. Het norse binnen klonk hem zoals altijd als een wanklank in de oren. Brandhouth was natuurlijk geen vriendelijke chef, had nog nooit van dienend leiderschap gehoord, was direct uit de kerkers en de sjablonen van omhooggevallen apparatsjiks gesjord door de hoofdcommissaris Sien Leuterijzer gehuwd met Marion Kolfduiker en op die stoel daar vastgebonden alsof hij er nooit meer vanaf zou gaan.
Brandhouth stond bij de muur waar een reusachtige stadsplattegrond hing, vol rode cirkels, groene lijnen en wat stippen met een vlaggetje er in geprikt. Stafkaart, noemde hij dat. 'Hier zit hij,' zei Brandhouth driftig met een aanwijsstokje tikkend op een punt in de verste bovenhoek van de kaart.
'Wie is hij? Als ik zo vrij mag zijn commissaris.' Vroeg Kabelgaren met een gemaakte grimas.
'De moordenaar Van Den Diefhoecke eikel!' was Brandhouth's onheuse reactie, rechtstreeks uit de leerboekjes van de dichtsbijzijnde MBA collegebanken.
'Met uw permissie commissaris, maar is dit geen klusje voor de Elementair Gepantserde Eenheid?'
Brandhouth ontstak in razernij. 'Aan dat stelletje mafkezen overlaten zeg je!? Ben je getikt of zo? Wij gaan dit klusje klaren, of je het leuk vind of niet. Hengstenbal!' Kabelgaren wist wel van de competitiedrang van Brandhouth. En het azen op de warmgestookte stoel van Leuterijzer. Hij zuchtte diep en hoorde het aanvalsplan van zijn chef met een half oor aan.
'We omsingelen Van Den Diefhoecke, roken hem uit en snijden zijn keel af. De Staat heeft al genoeg kosten, en hij krijgt vast en zeker een pro deo advocaat, wat dat al niet kost. Ik heb de staatssecretaris hemzelve beloofd die gek uit te roeien en zijn familie erbij. Jammer dat Westerling niet meer leeft, die had wel raad geweten! Verzeker je van de juiste wapens zoals: een straalgeweer van 40 watt en de laserrichter. Traangasgranaten F6kj 2.0 en het koolzuurvernevelingsapparaat.'
'Zinloos.'
'Hè? Wat?!'
'Daar pak je Van Den Diefhoecke niet mee chef.'
'Nonsens broer! Hij heeft geen schijn van kans!'

Brandhouth keek nors voor zich uit zodra Kabelgaren de deur achter zich dicht had gedaan, zachtjes om de asbakken te ontwijken. Wat heb ik eigenlijk aan die vuilak? Dacht Brandhouth. Hij had de verhalen wel gehoord. Kabelgaren zou alleen seksueel geprikkeld raken door de lichamelijke afscheidingen van een vrouw. Vaginale witte vloed, faeces en het bloedklonterige menstruum dat maandelijks rijkelijk vloeide uit de schede van een gezonde vrouw. Het was algemeen bekend. Nog verleden jaar had De Teef de Staatssecretaris van Justitie hem hoogstpersoonlijk gedegradeerd omdat hij bij een pasbevallen agente smakelijk van haar moederkoek had zitten eten. Nota bene in het bijzijn van Grutjes en De Kale, twee collega's. Hij had het arme wicht gedreigd haar kantoorbaan af te nemen. Nu zat ze hoog en droog bij de Sociale Recherche, maar het had ook anders af kunnen lopen.
Even ritselde het gordijn achter Brandhouth. Een rode waas gleed voor zijn ogen. Onwillekeurig schokte zijn afgesneden hoofd nog als een verbaasde sprinkhaan voordat het over zijn bureau naar een verre hoek van zijn kantoor rolde.

Kabelgaren sloop met zijn manschappen door het hoge gras van de Brede Ruwaard van Puttenlaan in de richting van een talud. Even hief hij zijn hand op. 'Team Alfa Romeo naar links! Team Hyundai Whatever naar rechts! En Team Dacia Roestbak blijft hier! Vooruit allemaal!! Rechts en links uit de flank en doorstoten!!' Een lichte trilling in de aardbodem had kabelgaren moeten waarschuwen, maar de goede man had geen ervaring in junglegevechten, laat staan kroeggevechten. De grond barstte open en verzwolg de manschappen voor ze maar een stap vooruit hadden kunnen zetten. Ze verdwenen in een muil van gloeiend staal en vuur, zwaveldampen verstikten degenen die overdekt door brandwonden en vlammend vlees de dieperik in werden getrokken. Er was geen uitweg mogelijk in deze hel van gierende ontploffingen en dansende wezens met staarten als drietanden.

Minuten later die een eeuwigheid leken, hervond Kabelgaren zich steunend en kreunend. Hij lag dwars over het talud, bloed gutste uit talloze gaten en een gier dook op zijn opengerete borst. Aarzelend doopte hij een vinger in het warme bloed dat als fonteintjes uit zijn gegeselde lijf spoot en likte er aan. 'Hmmm, dat smaakt goed zeg.' Kabelgaren keek om zich heen en zag dicht bij hem de resten van een agente liggen. Even wilde hij zich bedwingen, maar met een krachteloos armgebaar joeg hij de gier van zich af en kroop amechtig hijgend naar het eens bloeiende lijf van een rondborstige agente toe. Hij begroef zijn gezicht in het opengerete vlees van de agente... smakkend en slurpend vrat hij zich een weg door het ontzielde lichaam met de gier op een afstandje die kokhalzend toe stond te kijken. Zelfs het beest werd dit tafereel te veel.

Van Den Diefhoecke keek het met geloken ogen aan, maakte een zalvende beweging, spande de haan van zijn Heckler und Koch en schoot met één enkel schot het perverse beest naar de hel....

Aftiteling...
 

Die Traumdeutung

De stilte, stilte die pijn aan je oren doet; die als een natte zware deken het leven bedekt. Geen toon, geen noot is er hier te horen. De vogeltjes hebben hun gezang gestaakt. Geen krekel laat zijn raspende getjirp horen. Waar ben ik in hemelsnaam? Niet alleen de stilte grijpt me naar de keel, ik zie ook niets. Zwart, geen nuances. Zo moet het zijn als men horende en ziende doof en blind is. Ik open mijn mond, wil het uitschreeuwen, maar ik hoor m'n eigen gegil niet. Kan ik niet meer schreeuwen, nee erger... ben ik al gestorven?

'Vertel eens iets over uw jeugd?' De stem vlak naast mijn oor overvalt me als een explosie. 'U hoeft niet te schrikken hoor, het is maar een vraag.'
Maar ik zie niks! Ik hoor niks! Bij wie hoort die stem? 'Hier is sprake van verdringing. U wilt niet graag over uw jeugd vertellen... vertel me dan iets uit uw vorige leven...'
De stem ratelt maar door. Houdt het dan nooit op?? Ik wil de vogels weer horen fluiten, de krekels horen tjirpen, niet die zware doorrookte stem... Nee! Nee!
'Goed dan... U wilt mij niets vertellen. Maar kunt u me dan wel vertellen wat u hier komt doen?'
Het zwart wordt zonder overgang fel wit. Het licht brandt in mijn ogen, tranen wellen op. Ik kan m'n ogen niet opendoen want de pijn is bij iedere poging ondraaglijk. Nu voel ik ook het koude leer van een divan. Ik kan me weer bewegen. Mijn handen hou ik zonder te willen voor m'n ogen, voorzichtig spreid ik mijn vingers en filter het schelle licht. Ik zie groene weiden, in paarse nevel gehulde bergen met herfstkleuren getooide bomen. Maar... geen vogels, geen krekels, geen mensen.
'Doet u uw handen maar weer weg hoor, ik zal de lamp even lager zetten.'
Het licht wordt nu minder fel, ik kan weer zien! Ik kan weer horen! Wat een genot! Hoe fijn het is om weer te kunnen horen en zien. De diepe zucht naast mij, rukt het laatste restje nevelig onderbewustzijn weg en nu kijk ik tegen een hoofd aan waarin de doorrookte stem in blijkt thuis te horen. Het is voor driekwart bedekt met stug zwart haar. Alleen een puntige neus, twee koolzwarte ogen en een paar bleke wangen steken uit die haarbal. 'Bob Ross?' fluister ik verbaasd.
'Ja Bob Ross, verbaast u dat? Immers u heeft me gebeld gisteren en vandaag had ik nog tijd vrij.'
Ik kijk naar zijn handen, ze zijn benig en dooraderd, zijn pak is gemaakt van een ouderwetse stof die ik niet kan thuisbrengen. Ik draai mijn hoofd verder en zie een ouderwets ingerichte salon. Ik kijk tegen een wand volledig bedekt door een boekenkast vol titelloze ruggen... Op het tafeltje naast mij staat de dwarsdoorsnede van een schedel, de thalamus goed zichtbaar. Ook de corpus callosum valt me op. Ernaast een dik, met karton gekaft, schrijfblok. Een rijtje pennen en potloden, keurig gerangschikt in lengte en dikte ernaast. Ik draai m'n gezicht de andere kant op en ik schrik me de zwarte pest... een skelet met daarop een satanisch grijnzende clownskop staat gebogen alsof hij klaarstaat om me te bespringen met in iedere hand een breed kromzwaard. De benige hand van Bob klopt me geruststellend op de schouder. De kilte doet me nog meer huiveren. Plotseling word ik bevangen door een paniekaanval... Waar ben ik? Hoe kom ik hier? Waar is de uitgang??
'Vreest u toch niet, het is maar een ding, een dood ding.' Bob klonk lang niet meer zo zalvend als op de TV. Er zat onmiskenbaar een griezelige rasp in zijn stem. Hij kijkt me met een lege blik aan. Ik hoor iets kraken, kijk verschrikt op en zie het skelet nu over me heen gebogen staan. De satanische clownskop is nu verdwenen maar in de plaats daarvan is een donkerrode holte gekomen van waaruit een gele substantie druipt. 'Alarm!! Mosterdgas!!' gil ik uit alle macht. Ross drukt me nu krachtig omlaag het is een onwaarschijnlijke kracht. Ik ben als verlamd, kan me niet bewegen.
'Blijf toch een rustig liggen mijn waerde, niets zal u gebeuren.'
Met geen macht ter wereld kan ik me bewegen, dus waarom Ross nu zo uit  z'n nek zit te lullen is mij een raadsel. Nu buigen de hoofden zich dieper over me heen, ik ruik de stinkende adem van clown Bassie en die van Ross. Adem?? Skeletten ademen niet en Ross is allang dood!! Wat zal ik nu beleven??

'Kalmeer! Kalmeert u toch!' Ruw wordt ik heen en weer geschud.
'U moet in slaap zijn gevallen. Ik was even afwezig, heeft u gedroomd?'
Ik open mijn ogen en door een raam zie ik groene weiden, het zonnetje aan de blauwe hemel en hoor het tsjirpen van een mus. 'Ja, ik zit hier hoor.' Het geknip van vingers doet mij omkijken. Ik zie een modieus geklede man, kalend, hoornen brilletje, rooddooraderde neus en herken hem half. Hij lacht naar me. 'U heeft gedroomd.' Het is een constatering, geen vraag. 'Kunt u mij de droom precies vertellen?' Ik schud mijn hoofd. Ik ga hem niet vertellen hoe de werkelijkheid er uit ziet.
'Jammer, ik had de oorzaak wellicht kunnen vinden van uw introverte immanentie. Dromen geven perfect aan hoe uw cognitieve dissonantie zich verhoud tot de seriële desensitisatie van uw hypofyse adenoom. Klinkt u dat bekend in de oren collega?'
'In het geheel niet,' breng ik hakkelend uit. De man steekt zijn hand uit en alles verdwijnt weer in de diepste duisternis. Opnieuw doet de stilte pijn aan mijn oren, blind ben ik, opnieuw die zware natte deken die me het leven bedekt.
'Vertel eens iets uit uw jeugd.' Nee! Niet weer! Waar ben ik nu beland? Weer in dat helse hol van Ross?!
'Niet? Doe uw ogen open, NU!' De stem weerkaatst tegen hoge stenen muren als in een immens vertrek.
'Heeft u nog iets toe te voegen aan het pleidooi van uw verdediging?' Ik schud mijn hoofd in opperste verwarring. 'Antwoord beklaagde!' Buldert de stem.
'Nee edelachtbare beklagenswaardige heer!' Brul ik terug.
'Mooi! U kunt gaan!'
'Verrot jij maar met je vergane rechtspraak hoerenzoon!' Ik schreeuw mijn opgekropte venijn er uit. Hij kan me wat, m'n kwelgeest. 'Sodemieter op met je bepoederde gelaat!'
Het wordt angstig stil in de hoge ruimte, daarnet was er nog geroezemoes te horen, geschuifel en gekuch... Niemand lijkt een vin te verroeren. Alles en iedereen houdt collectief de adem in. Welk een onverlaat, welk een abjecte en infame schelm durft zo tekeer te gaan tegen de oude rechter!
'Hang hem! Hang dat zwijn op!' Dat schreeuwt een boertig persoon vanaf de publieke tribune. De vent begint om zich heen te zwaaien met een stapel wetboeken. 'Hier staat het! Belediging van de rechtbank wordt bestraft met de strop!'
'Bedaar! Bedaar gek! Of u zult degene zijn die gehangen wordt tot de dood er op volgt!' De oude rechter slaat met al zijn overgebleven kracht deuken in zijn met groen vilt bedekte tafel.
'Jaah! Hang hèm op!' Roepen de mensen wijzend naar het boertig persoon. Deze kijkt verwilders om zich heen en zet zich schielijk weer neer. Zijn geblondeerde hoofd tussen de schouders getrokken.
'U moet uw mond houden! U banjert als een kreupel wandelend wetboek door mijn domein. Nog één opmerking en ik verban u naar de uitkijktoren zonder uitzicht, met een koker voor uw gezicht en de oogkleppen van een paard. En geen knieschot dit keer, dat bent u nul en generlei waard!' Nu probeert de boertige man zich nog kleiner te maken. De oude rechter, tevreden met deze reactie, wijst nu naar mij. 'Gaat heen en laat u hier niet meer zien, verwijder uw persoon, lazer op!' Een zware hand op m'n schouder duwt mij vaderlijk naar de uitgang. De ijskoude lucht slaat als een diepbevroren dweil in m'n gezicht. Happend naar adem krijg ik een laatste duw van mijn uitgeleide.
'Wordt nu eens wakker!' De stem van de man naast mij klinkt wrevelig. 'U valt telkenmale in slaap. Kunt u uw ogen niet openhouden, moet u naar bed gaan. Slapen doet u maar in eigen tijd. Mijn centen zijn niet van blik!'
'U kunt ende moge mijn kont kussen! Met wiens blik wordt uw geld geslagen? Dat van MIJ! Kom mij niet aan boord met uw zeeroverspraatjes, uw diefachtig gezwets!' De man weert mijn wiekende molenslag af en verliest daarbij zijn goudomrande hoornen bril. Ik ben des duivels. 'U maakt mij telkens weg, met uw schaapachtige gezever, U! Ik zal u....!' Weer steekt de man zijn hand uit en opnieuw overvalt me de duisternis. Nu weiger ik mijn gedachten los te laten, nee meneertje geen dromen meer.

'Wat heb je toch? Je ligt de hele nacht al te draaien. Hier word ik niet goed van hoor... als je dat maar weet!'

Een staaltje dynamiek volgens het boekje van Cornelis Prins Haikema geeft de bezwangerde lucht van een nakende herfst een nieuwe dimensie als je het mij vraagt. Deze dynamiek heeft alles te maken met vertrouwen en biologische oorsprong. Knettergek moet je zijn om zulke zinnen te schrijven. Want wie kent Haikema? Geen mensch heeft ooit zijn edele gelaat mogen aanschouwen. Maar goed ook, want zo edel was ie nou zeker niet. Haikema geldt als een piraat, een zeerover altijd maar bezig zijn mede zeevarenden uit te schudden. Zijn schip noemde hij "De Wenkende Hoer" compleet met uitnodigend boegbeeld. Hoor je het geschal al voor de haven van Hoorn? De Wenkende Hoer is in aankomst! Waar gáát dit over?

Hoorn ziet Haikema al aan komen. Wegwezen jij infame kwajongen! Een planken wambuis is voor jou weggelegd, hangen zul je aan je eigen grootmast! Wij neuken niet, wij doen aan burgerfatsoenlijk gemeenschap hebben. Aha, daar komt de kern van het verhaal. Burgerfatsoenlijke gemeenschap, proef dat eens op uw tong... Burgerfatsoenlijke Gemeenschap. Vrouw in nachtkleed met een spleet, man met lange onderbroek zijn pisflap maar net losgeknoopt, genoeg ruimte om zijn gezwollen eikel door te laten en in de spleet van vrouwliefs nachthemd te proppen op goed geluk naar de achterliggende holte zoekende... Even tot drie tellen en hopla het burgerfatsoenlijke zaad zoekt zijn weg naar ovulerende cellen... Men wist niet beter, men weet niet beter dan zo het hoort.

Dan de artiest, de kunstenaar Haikema, die van dat schip met het rondborstige vrouwmensch. Spleet? Pisflap? Haha! Hij, Haikema, de schrijver van het onvolprezen boek Neuken doe je ZO! vertaald in dertig talen en uitgezonden bij de Bart Neukte Nooit omroep een drietal eeuwen later, en het beroemde boek, De Vleesgeworden Klop op de Deur in het Engels vertaald als: Here come's your master! Al die grijstinten vallen in het niet bij de doordrenkte pagina's van Haikema's proza. Histoire d'O is er een poeziealbum bij. Lady Chatterley bloost tot aan haar oren, Mieke Maaike schrompelt ineen en Emmanuelle ziet er ineens uit als Klazien Uut Zalk. Kende u het boek niet? Geen probleem...

Lees Trouw, Vrij Nederland, De Telegraaf, Algemeen Dagblad of de plaatselijke Amsterdamse suffertjes en u krijgt rasechte, onverbloemde pornografie toegediend, verpakt in vol grammaticale zinnen. Uw hoofd wordt volgeplempt met burgerfatsoenlijke gemeenschap, de pisflap ende de ponspleet, verhulde seksualiteit, pure pornoganda! De kwaliteitsmedia als hoer en hoerenbaas, mensenhandelaar en seksslavenhaler. Iedere ochtend in uw brievenbus: De Wenkende Hoer van Cornelis Prins Haikema.

Mes Ami's

1. Sterkzinnig is opposiet aan Zwakzinnig, laat dat even vermeld worden in de zoektocht naar een aanvaardbaar etiket voor zovele intelligente identiteiten als er mensen zijn. Hoogbegaafd heeft als etiket voor mij ook zo'n professorale en enorm erudiete lading. Weliswaar ben ik natuurlijk weldegelijk een erudiete niet te verzwijgen eloquente equilibrist, maar dat beestje mag geen naam hebben... zeker niet Hoogbegaafd.

2 Hoogbegaafd zijn impliceert niet dat je bijdehand bent, een wandelend naslagwerk bent, een voortdurende bron van feitvermeldingen of gewoon een vleesgeworden blauwdruk van briljante ontwerpen die achteloos uit de mouw worden geschud. Helaas, hoogbegaafd staat gelijk aan hypergevoeligheid, een verwrongen perceptionele begaafdheid... dat weer wel. Zelfstandig denken is ook weer een kenmerk. Maar zelfstandige denkers vallen doorgaans uit de boot zonder een reddingsvest in de buurt. De enige mogelijkheid om je hoofd boven water te houden is dan blijven zwemmen tot de zelfstandige denker van uitputting sterft, veel te jong en vroegoud.

3 Wat dan? Het stempel hoogbegaafd dan maar van je voorhoofd poetsen? Wil je dat? Afgezien van de vraag dat je dit markeringspunt zomaar weg kan wassen.... eenmaal gestigmatiseerd als hoogbegaafd, hypersensitief of bipolair en schizofreen of noem maar op... Nee, dat is je kruis die je mee te dragen hebt op de weg naar Golgotha, met een beetje mazzel blijf je nog drijven op dat stuk hout ook, eenmaal overboord gevallen, gezet.

4 Geef het beestje dan een naam!

5 Hoogbegaafd? Onderschat... is dat iets?

6 Hoogbegaafd is een stoornis gerelateerd aan ADHD of ADD. Niet zo vreemd voor aan manisch depressieve en aan Gilles de la Tourette Syndroom lijdende sujetten met een anarcho-artistieke levenswijze, geparafraseerd met axiomale syndrogine antetermostatische protuberansen gestoken in kekke Poohbearlaarsjes...

7 Helaas is het ontzorgen in de gedaante van een vleeschgeworden Blotekontenkabinet met hier en daar een blond haartje tussen de onfrisgeworden okselplooien er een van langdurige orde. Dus alle gediagnosticeerde kommer en kwelkandidaten, mogen zich voortaan genezen noemen. Hulde aan Vuig en Ruig II die per direct zalig dienen te worden verklaard. Het wonder is immers geschiedt en direct waarneembaar.

8 Het ontbreekt nog aan een adequate regeling om uiterlijke kenmerken en zo, vooral waar het gaat om mensen met een Down syndroom, uit het straatbeeld te verwijderen, maar vooral Vuig heeft daar zo zijn ideeën over. Laat dat maar aan hem over. Voor één wondertje heeft hij zijn hand niet omgedraaid, laat staan dat hij zich door grotere daden belemmert voelt.

9 Een nieuw woord, nieuwe term, nieuwe lente? Hoogbegaafd wordt dan:

10 Slachtoffer van overspannen verwachtingen...

11 Flagellatieve onderschatting, geestelijke zelfbevrediging middels onoplosbare puzzles... Vandaar dat het heelal een niet te onderschatten fellationele seripendititeit is. Een behoorlijke samentrekking van spiercontracties en vacuumachtige bestanddelen in een kleine ruimte bijeengepakt. Oneindig dat weer wel.

12 Fysionomisch bekeken is deze spirale intrazeugmatische interpunctie gewoon baarlijke nonsens. Grammaticaal een onderhandse uitruil van kulelementen.

13 Laat u dan ook maar.

14 Heel het HoogBegaafdzijn is weldaad en geestelijke gesel alsmede flagellantie in contradictio.

15 Slachtoffer van overspannen verwachtingen vanwege de lange doorzit voor een boekenkast in de rijk gevulde bibliotheek van de Erasmus Universiteit. Ik zag hem die ochtend, roodbeaderde wangen en lichtdoorschijnende handen, sufgekletst door een student retorica, afgemat door een bibliothecaresse met de Kama Sutra als bijbel voor standvastigheden. Hij zat niet meer, maar hing in de touwen, lag in een driedubbele nelsonsiaanse knoop, met 1 been in de goot en het andere been ergens in Nowherië. Diep onder hem de getemde geestdrift. De alom vermoeide en doorgebladerde woordenschat van lieden die er hun levenstaak en genot van hebben gemaakt om woorden aaneen te rijgen als kralen voor de zwartjes in Afrika die daar wel raad mee wisten. Eilas, tant pis... kommer en kwel, leger en niets, lager en dieper... de lucht ontbreekt, de grijze massa wordt geel en geler en vergeelt de gele horizon om in het geel van een geelgelokte origigeel gelardeerde karbonade verpakt in een gele onderbroek de deur zonder te openen achter zich te sluiten.

16 Boekhouders en kunstenaars geven elkaar de doorslag. Een boekhouder is wars van aannames, axioma's en overspannen paradigma's, laat staan van gefantaseerde epidermis, protastoninen, futiliteiten en Spanjaarden. Overspannen reacties verwacht je niet van boekhouders, of de Stelling van Fermat moet ineens door een jochie van amper 6 jaar worden ondergraven en van nieuwe existenties worden voorzien.

17 Helaas is een boekhouder doorgaans zwakbegaafd in andere zaken als de hoogbegaafde zwakbegaafd zou kunnen zijn. Het een heft ander echter niet op.
Een hoogbegaafde HB-Boekhouder kan bestaan uit meerdere hersenhelften dan twee. Een gespleten persoonlijkheid pur sang volgens het DSM V boekje.

18 Hoe noem je dan zo'n HB-Ber?

19 HabBareBoekenworm?

20 Waarom boekhouder?!

21 Zojuist kon ik in het eggie met zo'n fenomeen in gesprek geraakt zijn als ik niet meteen zijn serotonen had gelezen in een felle flitsende synapse. Mijn aanname van een uiterst winstgevende zaak, werd door de boekhouder bij gebrek aan fantasmahormonen in aanvang al in het ridicule getrokken.

22 Derhalve kon er van een vruchtbare dialoog als snel geen sprake zijn, was mijn voorgevoelde rapportering van het vooronderzoek ten conclusie getrokken.

23 Deze ontzaglijke deceptionele gebeurtenis, deed mij verlangen naar de tijden van Stemerdink. Kon ik deze uilenbal van een minister eindelijk vanaf zijn katheder bestraffend toespreken. Hoe haal je het in je hersens om een goed schoolsysteem om te willen vormen naar een onwerkbaar en dra vastlopende situatie met de oerdomme naam Mammoetwet???!!

24 Dagelijks, nee met het uur, kom ik lieden tegen die goed historisch onderwijs ontberen, een economische paragraaf tijdens de rekenlessen hebben gemist en in hun visuele motoriek danig tekortschieten... Allemaal boekhoudertjes die maandelijks hun emolumenten zitten te tellen vanwege koophuis en bijtelling. Maar geen greintje, dan ook geen syllabe notie hebben van wat de menselijke geest zo uniek maakt (tot het tegendeel zich aandient als afgezant van Mars, Pluto of weet ik veel waarvandaan!).

25 De burger die zich flink maakt ten opzichte van de kunstenaar, in zijn ogen een vrijgehouden fantast, ontbeert nu eenmaal de voornoemde providenties in de zin van voorzieningen om begrip te krijgen voor zaken die doorgaans boven de pet van Jan rijzen.

Het profiel van een kunstenaar

Een kunstenaar is iemand die aan het verwachtingspatroon van de doorsnee niet-kunstenaar beantwoord:

Een kunstenaar praat raar,
Een kunstenaar is arm dus loopt er flodderig bij,
Een kunstenaar verkoopt lucht,
Wat de kunstenaar kan, kan m'n nichtje van vijf ook,
Een kunstenaar die niet arm is wordt gesubsidieerd,
Een kunstenaar spoort niet,
Kunstenaars dragen niets bij aan het Bruto Nationaal Product,
Integendeel, een kunstenaar houdt zijn handen op,
Kunstenaars zijn links,
Kunstenaars zijn maanziek,
Kunstenaars...

Hoe het wel zit:

Kunstenaars zijn ondernemend, kunstenaars moeten kennis hebben van bijna alles dat een onderneming draaiende houdt, want kunstenaars zijn vooral zelfstandigen met of zonder personeel.
Van kunstenaars wordt verwacht dat ze over hun werk kunnen vertellen en dat van anderen. Kunstenaars moeten materialenkennis hebben, ze moeten precies weten waarmee ze bezig zijn. Kunstenaars moeten hun praktijk bewust inrichten, want de tijd dat kunstenaars gesubsidieerd werden, ligt nu alweer dertig jaar achter ons. O ja, er bestond tot voor kort nog een aparte bijstandsregeling. Maar een kunstenaar kan niet werken met een inkomen van 850 euro netto per maand. Daarvoor mocht hij nog eens 25% bijverdienen, dat is 212 euro! Onmogelijk...

Wat doet een kunstenaar? Een kunstenaar maakt beelden. Plat of 3 dimensionaal, een kunstenaar onderzoekt, heeft zijn kunsthistorische zaakjes op orde. Waarom maakt een kunstenaar beelden die hoogstens als decoratie dienen? Die kunstenaars heb je, ze kopiëren en plakken inderdaad. Maar een kunstenaar die zichzelf serieus neemt, innoveert, doet onderzoek naar nieuwe uitingsmiddelen, of probeert een beeldtaal te ontwikkelen die 'n totaal andere invalshoek genereert. Kunstenaars denken vaak mee met architecten en ontwerpers over nieuwe vormen en oplossingen, kunstenaars worden ingezet om creatieve oplossingen te vinden binnen Zorg en Welzijn, buurtcohesie, sociale activering. Een ondernemende kunstenaar moet in staat zijn om zijn visie op andere partijen over te brengen op een manier die tot samenwerking uitnodigt. Kunstenaars zijn internationaal georiënteerd, ze reizen veel en vaak. Dat moet ook wel, want Nederland is een relatief beperkte markt voor kunstenaars en hun producten. De kunstwereld is niet gericht op Nederland, die neemt een onbelangrijke plaats in.

In de vorige eeuw, maakten Nederlandse kunstenaars deel uit van de internationale kunstwereld. Schilders als Karel Appel, Jan Cremer, Rob Scholte, Constant en in mindere mate Armando, Peter Struijken en Corneille waren wereldberoemd. Ik vergeet er geheid nog een paar, maar dit is geen palmares voor hippe kunstenaars. De hedendaagse kunstenaar in de wereldranglijst is met een lampje te zoeken. Ja je hebt Joep van Lieshout, Marlene Dumas en nog een paar obscure namen, maar verder geen kunstenaars van belang. Dat komt door de afbraak van de Kunst sinds het no nonsens beleid van Lubbers cum suis. Helaas is het Nederlandse Volk grotendeels tegen Kunst met een grote K, maar daar meer over in een volgend blog of zo.

Wat doet een kunstenaar eigenlijk? Een kunstenaar maakt kunst. Zover weten we het wel, boeiend hoor. In ons land werken ongeveer 60.000 kunstenaars - beroepskunstenaars welteverstaan. Kunstenaars die amper kunnen leven van hun werk en er dus bijbaantjes op na houden of zich ook op de commerciële kant richten zoals grafische vormgeving, webdesign en reclame. Kunstenaars schilderen, maken sculpturen en installaties, kunstenaars maken muziek, componeren of zijn filmmakers. Kunstenaars hebben één makke... ze doen zelden mee aan politiek of besluitvorming.  Kunstenaars zijn geen lobbyisten... Kunstenaars pogen met hun werk een bijdrage te leveren aan het politieke klimaat, ze schrijven soms mee aan de opiniepagina's van de kwaliteitspers, maar daar blijft het zo'n beetje bij.

Kortom, kunstenaars hebben een belangrijke rol in de samenleving. Ze maken de wereld een beetje veel mooier. Ze hebben visie, ze kunnen zich een beeld vormen, ze zijn hoogopgeleid, talentvol en vaak hoogbegaafd.

Creatuur annex Reactuur

Een creatuur is een schepsel in de goede zin en een verachtelijk wezen in de slechte... De reactuur heeft beide annotaties in een. Het zijn de reaguurders op het world wide web, de internet fora, de reactiepagina's van de Volkskrant, Trouw tot NRC en De Telegraaf, de online nieuwssites en zo af en toe Facebook en LinkedIn. Reacturen reageren altijd alsof ze door honderd spinnen tegelijk worden gebeten. Wensen niet open te staan voor afwijkende meningen, komen met een bootlading aan links die moeten aantonen hoe verkeerd het allemaal niet zit. Reacturen maken andersdenkenden uit voor Dhimmi (onderdanige niet-moslim); gutmensch (afgeleid van dhimmi) en landverrader. En als het een keertje niet over moslims gaat krijg je vegen uit de pan, wordt je naam verhaspeld of krijg je een bijnaam die moet aantonen wat voor een pisvlek je wel niet bent.

De reactuur geeft zelden thuis, hij of zij beschikt over tientallen IP-adressen, heeft de hele dag en tot diep in de nacht de tijd om op zoveel mogelijk fora het bittere gal te spuien. Degelijk onderzoek op de reacties van NU.JIJ en de Telegraaf heeft aangetoond dat enkelingen honderden reacties plempen onder een bericht. Op JOOP.NL zie je zelden nieuwe 'gezichten'. Het is de creatieve kant van onze nationale onderbuik.

In veel gevallen speelt de moderatie onder één hoedje met de reacturen. Zo heb ik een permanente IP ban op de fora van de Volkskrant omdat ik tot het uiterste getergd door een Volksfronter de Volkskrant voor de naoorlogse versie van de Völkische Beobachter had uitgemaakt en de moderator voor reïncarnatie van Joseph Goebbels. De Wildersbode, in de wandeling de Telegraaf genoemd, reageert al helemaal niet op tegengeluiden. Zelfs onder een onschuldig bericht over de nieuwste Tesla, krijg je een mailtje dat de reactie niet past in het plaatsingsbeleid van het Teleliegertje.

Nou moet ik toegeven als diehard petrolhead dat mijn mening over de Tesla niet strookt met de ronkende recensies vol van innovatief geleuter, de besparingen die het ding zou geven en de prachtige vorm die naar mijn mening een kruising is tussen een Dacia Whatever en een strijkijzer. Maar dat terzijde.

Geen van de reacturen kan ironie van diepzinnigheid onderscheiden, dat is één kenmerk van het gevogelte. Bij een ironische reactie gaan de wapens uit het vet, komen de kreten los, schiet de pisbuis vol en grijpt men naar ad hominems. Gaat het om diepzinniger zaken, dan wordt de pisbuis creatieveling creatief in het belachelijk maken van de reageerder. Zelfs bij de gelaureate Trouw heb je van die prachtexemplaren die zich een nick aanmeten waarbij de onderste plasgoten van het riool overlopen. Van het lachen welteverstaan. Helaas vergaat het lachen bij de plemps van ene Sisyphus Lacht of erger ene Bukovski...

Als het om vervuiling gaat, de teloorgang van een fantastisch medium, dan zijn de reacturen de oorzaak en ze zijn er nog trots op ook.

De ideale redenaar

Cicero's redenaarstalent ontlokte aan zijn tijdgenoot Quintilianus de uitspraak dat Cicero niet de naam van een man was, maar die van de welsprekendheid zelf. In zijn boeken over de retorica laat Cicero levendige discussies houden tussen ontwikkelde Romeinen uit zijn tijd over de eisen aan goed redenaarsschap. Vanzelf moet een goed redenaar beschikken over een brede algemene ontwikkeling, en kennis van zaken om goed te spreken volgens hen. Ik ben het daar niet volledig mee eens, omdat mij weleens bijna een auto in de maag gesplitst is door een ongeschoolde handelaar in tuinkabouters die zelfs ter plekke zijn schoonmoeder verkocht voor de somma van vier tientjes voor een halfuur seksplezier. De auto interesseerde me niet, zijn schoonmoeder des te meer. Maar de kabouterverkoper kon me echt niets vertellen over de auto en wist zelfs het merk niet. Voor de goede orde, ik betaal niet voor seks, nooit gedaan toch kreeg ik het voor elkaar de schoonmoeder na het proefritje op de achterbank van de net niet gekochte auto te 'portretteren'. Er is altijd baas boven baas zullen we maar zeggen met een vette knipoog.

De dialogen van Cicero munten uit in het fileren van elkanders betoog. Opbouw, invulling en voordracht, het werd tot een kunst verheven, een kunst die slechts aan weinigen was voorbehouden. Want nogmaals: als redenaar had je tenminste het Lyceum afgerond, om maar een poging te mogen wagen tot beïnvloeding van het gehoor. Natuurlijk hebben we het hier over het metier van de politicus. Verkoperskunstjes leer je in de praktijk, het slijten van je familie aan hoerenlopers is heus niet voorbehouden aan de happy few die met de losse pols alle stadia van ons pretentieuze onderwijsstelsel hebben doorlopen. Trouwens, de een doet het inderdaad met 'losse handen' de ander gaat moeizaam tot het uiterste om de dans van het 'stralen' te ontlopen.

Wat beoogd de ideale redenaar met zijn of haar talenten anders dan zijn of haar toehoorders te beïnvloeden, te manipuleren; te overtuigen van zijn of haar argumentatie tegen of voor dit en dat. De kabouterverkoper deed het op zijn manier, Obama, om maar eens iemand te noemen die aantoonbaar over magische redenaarskwaliteiten beschikt heeft zo zijn eigen redenen om het gehoor vast te spijkeren aan zijn koersvoornemen. Ook legendarisch is Marcus Porcius Cato, voorganger van Cicero als het ware, die elke redevoering over welk onderwerp dan ook consequent afsloot met de woorden dat naar zijn mening Carthago, hoofdstad van de vijandelijke Griekse vijfde colonne, verwoest diende te worden. Ik zie het Wilders nog niet doen, ook al heeft hij de lessen van de retorica goed tot zich genomen. Wilders mist de toon en de essentie van de ideale redenaar. Ik meen dat er sowieso weinig Nederlandse politici zijn die het redeneren tot op grote hoogte hebben weten te krijgen. Abraham Kuijper moet een groot redenaar zijn geweest, maar ver voor mijn tijd actief. Ook Professor Diepenhorst was een stijlvol redenaar in de jaren zestig en zeventig van de 20'e eeuw. Volgens Wikipedia: "Hij was bekend en geliefd vanwege zijn radio-causerieën [...] onder de titel In het Parlement en Daarbuiten, waarin hij in staat bleek - naar het leek - minutenlang een grammaticaal volstrekt correcte zin te formuleren en daarbinnen inhoudelijk welluidende uitspraken te doen, waarbij hij evenzo ellenlange bijzinnen wist te voegen, die, op de juiste plaats, bijna hoorbaar van vele komma's, gedachtenstreepjes en andere interpuncties werden voorzien [...]" Ik herinner me als op de dag van toen zijn bekakte uitspraak, de rollende errr... en verstaanbare dictie als het stijlkenmerk van mr A. I. Diepenhorst die altijd zijn zinnen afsloot met een duidelijk hoorbare punt!

Enfin, de ideale redenaar probeert zijn of haar invloed - nee beter gezegd heeft invloed op zijn of haar gehoor, zodanig dat de massa zijn aanwijzingen volgt naar de door de spreker gewenste richting. Ik kan het niet laten, maar het is dezelfde tactiek die het nu zo modieuze NLP therapeutische volkje hanteert... Mijn grootvader zei altijd dat het Volk nergens goed voor is dan alleen de stem van de menner te ontvangen en te gaan waarheen hij wil. En omdat ik ook de onvolprezen roman van George Orwell heb gelezen (1984) kan ik niet anders dan mijn grootvader gelijk geven. Immers, Wilders heeft 1,5 miljoen aanhangers en die domineren het discours van het oerHollandse conservatisme en vreemdelingenhaat. Net genoeg om ergerlijker te zijn dan die hippe NLP'ers.

Terug bij Cicero; Marcus Tullius Cicero (106 ~ 43 vC) die het weten van de redenaar op een hoger plan trok, daaraan de status van ideale redenaar ontleende en ongeëvenaard was tot zijn dood aan toe. Cicero's weten besloeg een uitgebreid terrein... van ethiek, dialectiek en theologie tot politieke en juridische gebieden tijdens een steeds ernstiger wordende politieke sociale crisis. Hij zou het onderspit delven tegen de hardheid en geslepenheid van op alleenheerschappij beluste politici waarbij Ceasar en Antonius als de veldheer-keizers de kroon spanden. Cicero geldt ook als de gladde prater - de kabouterverkoper die de kuisheid van zijn schoonmoeder probeert te slijten aan iedere passant - de manipulator en demagoog.

Vanwaar dit betoog, kun je jezelf afvragen. Nou ja, mij wordt ook vaak verweten dat ik te rad van tong ben, in dusdanige raadsels praat dat de oren van de hoofden rollen en als ik een appetijtelijke schoonmoeder had bezeten, waanzinnig rijk had kunnen zijn van haar inspanningen op seksueel gebied. 'Nu in gewoon Hollands graag' is de standaard afsluiter op mijn talloze betogen voor toch meestal wel hoogopgeleide figuren die vaak ook nog eens een graad in het een en ander bezitten. Ik wil er maar mee zeggen dat ik heimelijk geniet van mijn vermogen om met woorden te spelen, ze zo in te kleden, ook al zijn het de woorden die iedereen gebruikt, dat het water tot aan de lippen komt bij mijn gehoor.

Daarmee is de laatste zin alweer geschreven...

Abstractie

Hoe zit het met de abstractie... hmmm... Volgens de huidige opvatting is alles abstract dat geen zichtbare of explicationele structuur heeft. Derhalve niet herkend wordt als bekend. In de materialistische zin van het woord; abstractie is een absoluut niemandsland. Andere opvattingen gaan over de zuivere zin van het Latijnse woord abstráhere, weglaten. De kunst van het weglaten heet dan abstraheren, maar komt hoogstens zijdelings in de buurt van abstractie. Abstractie laat namelijk alles aan de verbeelding over, het is de structuur van onbegrijpelijke dingen. Onbegrip voor vegen, vlekken of puur monstrueuze bagatellen in fractionaliteit. Abstracte schilderijen worden gezien door de ogen van de boer die tot zijn schrik ontdekt dat er zich een zigeunerfamilie op zijn spruitenveld heeft genesteld. Abstractie in muziek en dichtkunst heeft zo ongeveer dezelfde uitwerking. Toch ontkomt ook de abstractie niet aan de wetten van de schilderkunst, de musicologie en de letteren. Tekenend is de uitspraak van Miles Davis, die in een interview de nogal impliciete interviewer op zijn plaats zette door te verkondigen dat een musicus eerst de noten moest leren voor hij maar wat voor zich uit kon toeteren.

Of zoals Kandinski het formuleerde in zijn Rückblicke uit 1913: "De compositie van vormen, onafhankelijk van de vraag of ze figuratief of abstract zijn of ertussen liggen, moet altijd volgens dezelfde maatstaf en hetzelfde principe verlopen: namelijk het principe van de innerlijke noodzakelijkheid."

Volgens Kandinski ontstaat de innerlijke noodzakelijkheid vanuit drie elementen (mystieke N): de persoonlijkheid van de kunstenaar, de stijl van zijn tijd en het puur en eeuwige artistieke dat als hoofdelement van de kunst geen tijd en ruimte kent. Het maken van een abstract schilderij verloopt niet willekeurig maar is gebonden aan wetmatigheden. De regels zijn geen bepalingen van de kunstenaar zelf, niet in het minst, maar komen voort uit de schilderkunstige elementen zelf en hun immanente energieën, dit als aanvulling op de uitspraken van Kandinski. Een immanente energie is te omschrijven als de intrinsieke consistentie van de kunstenaar, consequent en stijgt uit boven het rationeel begrijpelijke. Begrijpt u het nog? Abstracties zijn gearticuleerde vormen; die van het symbolisme, die van de intuïtie en die van de bewuste constructie. Deze drie-eenheid maakt de abstractie niet begrijpelijker, maar geeft aan dat elk abstract schilderij te duiden is aan de hand van deze drie hoofdkenmerken. Evenzo geldt dat voor de Atonale muziek van Arnold Schönberg als de Minimal music van Edgar Varese et all. Het is geen verknipt gedachtegoed, het is een betrokkenheid die dieper gaat dan zomaar een stijl. Dat maakt kunst authentiek en geen willekeurige samenkomst van de atomen die roekeloos door de onbeperkte ruimte razen en af en toe als redeloze biljartballen tegen elkaar aan knallen.

Tot slot hierbij een uitspraak van George Braque, toonaangevend kunstenaar, en grondlegger van het Kubisme...

"Een en dezelfde schilder kan tegelijkertijd classistische naakten, portretten en taferelen maken als kubistische of constructivistische werken." En zo is dat.

Afbeeldingen van boven naar beneden:

"Flower of Insanity" 100x100cm, acryl op doek. 2007 [in stock]
"Hersenstorm" 200x200cm, acryl op doek. 2011 [in stock]
"Een grijze ochtend" 100x200cm, Mixed media op doek. 1983 [particuliere collectie]
"Danae" 70x90cm, olie op doek. 1994 [collectie kunstenaar]

Allen gesigneerd door kunstenaar, mijzelf.