Geschiedenis?

Op 29 mei 1913 gaf de meest schokkende gebeurtenis op artistiek gebied aanleiding tot een compleet nieuwe houding ten aanzien van de toekomst. Op die datum vond in Parijs de première plaats van Stravinsky's ballet Le Sacre du Printemps, uitgevoerd door de Ballets Russes van Diaghilev. In dit ballet, dat door Stravinsky oorspronkelijk 'La Victime' werd gedoopt en dat geïnspireerd was op de explosieve Russische lente, kreeg het Parijse publiek een jong meisje te zien dat de wedergeboorte van het jaar symboliseerde door zich dood te dansen.
Binnen de kortste keren was deze mythe algemeen als scenario voor een nieuw tijdperk aanvaard. Overal riepen intellectuelen en kunstenaars op tot vernieuwing, tot een zuivering van de wereld. Vijftien maanden later brulden in een roes van hartstochtelijk verlangen naar 'nieuwheid' enorme menigten in de Europese hoofdsteden om oorlog en meldden miljoenen jonge mensen zich vrijwillig om de dood in te gaan. Na vier jaar loopgravenoorlog was het beloofde doel bereikt: 'Alles is veranderd, totaal veranderd,' zou de dichter Yeats schrijven, 'een verschrikkelijke schoonheid is geboren.'
De Eerste Wereldoorlog, zo schrijft Modris Eksteins, was het psychologische keerpunt voor avantgarde en modernisme. De drang tot schepping en de drang tot verwoesting hadden met elkaar van plaats gewisseld.

Die 1^e Wereldoorlog was natuurlijk al langer in de maak. Dat moet zo omstreeks 1904, 1905 begonnen zijn met de opbouw van Kaiser Wilhelms gewilde vloot. Argwaan en achterdocht regeerde de wereld der groten. Maar goed, het ging over een veranderende tijd. De Romantiek was voor altijd verdwenen in de krochten van avantgarde, jugendstil en nog meer uitvloeiselen van het naturalisme. Ervoor in de plaats kwam het futurisme en de realo’s.

Wordt vervolgd...